x
Koźmin Wielkopolski
MAPA
Koźmin Wielkopolski

Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika

Dzieła z drewna

Dzieła z drewna

Koźmiński kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika pierwotnie przeznaczony był dla zgromadzenia zakonnego bernardynów. O tym fakcie dyskretnie przypominają nie tylko krużganki klasztoru, ale także niezwykły ołtarz główny i znajdujące się w prezbiterium stalle.

Obraz Apokaliptycznej Dziewicy

Ołtarz, któremu patronują Najświętsza Maryja Panna, św. Franciszek i św. Antoni, uchodzi za cudowny, gdyż już od 280 lat w specjalnej kronice uzdrowień zapisywane są cuda, jakich wierni przed nim doznają. Modlitwy przed nim zanoszone do Najwyższego za sprawą Maryi bywają wysłuchane.

W kwaterze głównej ołtarza umieszczono niezwykły obraz pełen ukrytych znaczeń. Przedstawia on Niepokalaną Maryję Pannę trzymającą na prawym ramieniu Dzieciątko Jezus. Jest to malarska wizja Dziewicy Apokaliptycznej stojącej na półksiężycu, spod którego wyłania się smok – symbol szatana. Intrygujące są tutaj zwłaszcza postaci łuczników symbolizujących ludzkie grzechy, którzy strzelają do Madonny. Na szczęście w Jej obronie stają cherubiny uzbrojone w tarcze. U góry przedstawienia, pomiędzy zastępami anielskimi, rozgrywającą się scenę obserwuje Trójca Święta. Owa wizja malarska jest niezwykłą rzadkością, gdyż w całej Polsce można znaleźć zaledwie siedem czy osiem podobnych obrazów.

Stalle

Bogato dekorowane stalle zakonne są kolejnym dowodem poklasztornej działalności. Służyły one braciom bernardynom podczas codziennych modlitw. Na tych twardych, niezbyt wygodnych siedziskach wyposażonych w klęczniki spędzali oni wiele godzin swego zakonnego życia. Niejedno nabożeństwo odprawiano wczesnym rankiem, kiedy powieki ciążą, a oczy kleją się jeszcze od snu. I właśnie dlatego stalle wyrzeźbiono w taki sposób, by zapobiegały zapadnięciu w niepożądaną drzemkę.

Na modlitwie pomagają się skupić podobizny polskich świętych i błogosławionych, precyzyjnie wymalowane na zapleckach. Każda postać, otoczona świetlistą aureolą, zapewne oręduje za modlącym się, a przykładem własnego pobożnego życia motywuje do wytrwałości nie tylko podczas pacierzy odmawianych w drewnianych ławkach…

Przez oczy do duszy

Sztuka barokowa narodziła się w okresie niepokojów religijnych i reformacji. Miała jeden zasadniczy cel: przyciągnąć uwagę wiernych i utwierdzić ich w katolickiej wierze. Ponieważ wówczas wielu ludzi było niepiśmiennych, sztuki plastyczne przejęły rolę tekstów pisanych. W ten sposób malarstwo i rzeźba przeobraziły się w niezwykle obrazowe „litery” Biblii Pauperum (łacińskie określenie tzw. Biblii dla ubogich, maluczkich, czyli nieumiejących czytać), przemawiające sugestywnie do odbiorców. Właśnie dlatego pełne przepychu i bujnych kształtów barokowe figury oraz postacie wydają się jakby zatrzymane w ruchu, pełne dramaturgii, gestykulujące. To niby aktorzy, odtwarzający swe role w „teatrze misyjnym” Kościoła katolickiego, ku większej Bożej chwale. Jednymi z narzędzi kontrreformacji były muzyka i słowo. Stąd niezwykłe znaczenie w kościele barokowym organów i ambony.

Głos z chmur

  1. Na baldachimie, wśród cherubinów (najważniejsi w hierarchii anieli, obcujący z Bogiem), znajduje się Bóg Ojciec z Duchem Świętym pod postacią gołębia. Ptak ten już od czasów starożytnych symbolizował duszę oddzieloną od ciała, a w chrześcijaństwie – duszę przechodzącą do Chrystusa.
  2. Medaliony z rzeźbiarskimi popiersiami Chrystusa i czterech ewangelistów: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana.
  3. Ambona unosi się w chmurach podtrzymywana przez parę aniołów.
Głos z chmur
1
Bóg Ojciec z Duchem Świętym pod postacią gołębia
2
Medaliony z rzeźbiarskimi popiersiami Chrystusa i czterech ewangelistów
3
Ambona
Głos z chmur
1
Bóg Ojciec z Duchem Świętym pod postacią gołębia
2
Medaliony z rzeźbiarskimi popiersiami Chrystusa i czterech ewangelistów
3
Ambona

Muzyka niebiańska

Pierwsze organy, jakie zamontowano w świątyni koźmińskiej, grały blisko 150 lat. Gdy odmówiły posłuszeństwa, w 1779 roku zamówiono nowy instrument. Wykonywano go ponad 3 lata. Do dnia dzisiejszego organy zachwycają brzmieniem, „dźwięcznym swoim głosem mile pieszcząc ucho”.

Organy Koźmin
1
Organy Koźmin
1
  1. „Radośnie śpiewajcie Bogu, naszej Mocy. (…) Zacznijcie śpiew i w bęben uderzcie, w harfę słod- ko dźwięczącą i w lirę! Dmijcie w róg na nowiu, podczas pełni, w nasz dzień uroczysty” (Ps 81). Muzyka jest jak anielska mowa skierowana do człowieka. Na prospekcie widoczni są anieli grający na rogach, trąbach, flecie, bębnach i skrzypcach.

Wierni zachwycali się nie tylko tym, co widzieli, ale również tym, co słyszeli. Utwory barokowe, pisane na organy przez takich mistrzów jak Liszt czy Brahms, stanowiły doskonały podkład muzyczny dla sprawowanej liturgii.

Św. Sebastian

W zwieńczeniu ołtarza św. Franciszka umieszczono wizerunek św. Sebastiana, męczennika żyjącego w III w., który był przywódcą przybocznej straży Dioklecjana. Wypominał cesarzowi okrucieństwo, szczególnie wobec chrześcijan, za co został skazany na śmierć, poprzez przeszycie go strzałami.  Według „Złotej legendy” św. Sebastian przeżył tę okrutną karę, a po odzyskaniu sił, ponownie udał się do cesarza zwracając mu uwagę na wyrządzane krzywdy. Powtórnie został pojmany, cesarz kazał go zatłuc pałkami, a ciało wrzucić do Cloaca Maxima.  Ciało jego zostało jednak cudownie odnalezione i pochowane ze czcią w rzymskich katakumbach.

Św. Franciszek

Patronem ołtarza bocznego jest św. Franciszek z Asyżu – założyciel zakonu żebraczego. Żył w latach 1181/1182-1226, porzucił dostatnie życie i przemienił się w człowieka wiodącego byt prostego, wędrownego kaznodziei. Regułę swego życia oparł na ubóstwie i miłości, do każdego stworzenia, również zwierząt, których nazywał „mniejszymi braćmi”. Obdarzony został stygmatami czyli ranami odpowiadającymi ranom Chrystusa, świadczą o jego silnej więzi z Bogiem. Symboliczne ich przedstawienie zaprezentowane zostało w postaci srebrnych plakietek w kształcie części ciała obdarzonych ranami tj. dłoni, stóp oraz serca.

Adres

ul. Klasztorna 60, 63-720 Koźmin Wielkopolski
tel.: 62 721 67 70

Odpusty

8 maja (św. Stanisława Biskupa)
14 lutego (św. Walentego)
8 grudnia (Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej)

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego