x
Kościół pw. św. Marii Magdaleny - Sośnica
MAPA
Sośnica

Kościół pw. św. Marii Magdaleny

Dzieła z drewna

Dzieła z drewna

Chrystus Zmartwychwstan jest

Wyjątkowym zabytkiem przechowywanym w kościele jest pełnoplastyczna figura Chrystusa Zmartwychwstałego. Datowana na połowę XVIII wieku, posiada typowe dla baroku cechy stylistyczne (np. charakterystyczne udrapowanie szat). Nieznany z imienia autor, zapewne natchniony tekstami religijnymi związanymi z Wielkanocą, wyrzeźbił podobiznę Zbawiciela. Dla podkreślenia efektu „żywej” rzeźby dzieło polichromowano, a następnie złocono (korona i opaska na biodra).

  1. Złota korona – symbol władzy królewskiej Chrystusa.
  2. Prawą ręką błogosławi.
  3. Zgodnie z tekstem średniowiecznej pieśni wielkanocnej „Chrystus zmartwychwstan jest” i „trzyma chorągiew w ręce” (na znak zwycięstwa nad śmiercią).
  4. Purpurowy płaszcz zarzucony na ramiona jest symbolem krwi, ognia oraz zbawczej Męki, o czym przypomina tekst „Gorzkich Żali”: „w szkarłat na pośmiech (…) jest ozdobiony”, „na pośmiewisko purpurą odziany”.
  5. Chrystus stoi na kuli ziemskiej, jak Władca Wszechświata.
Chrystus Zmartwychwstan jest
1
Złota korona
2
Prawą ręką błogosławi
3
Chorągiew - znak zwycięstwa nad śmiercią
4
Purpurowy płaszcz
5
Kula ziemska
Chrystus Zmartwychwstan jest
1
Złota korona
2
Prawą ręką błogosławi
3
Chorągiew - znak zwycięstwa nad śmiercią
4
Purpurowy płaszcz
5
Kula ziemska

Nietypowi święci

Na uwagę zasługują także trzy obrazy namalowane techniką olejną na płótnie, przedstawiające nietypowych świętych. Pierwszym z nich jest Benon, do którego uciekali się zapewne sośniccy rolnicy i hodowcy:

„Boś w straży bydląt wielce doświadczony (…) Niechże już tedy opieki twej skrzydło Zasłania nasze od zarazy bydło; Ty gospodaruj, my jak komornicy, Twoi dannicy”.

„Śpiewnik Kościelny”, Poznań 1894 r.

Święty został przedstawiony w stroju biskupim. Prawicą błogosławi widoczną za nim parę zwierząt gospodarskich. Wół i krowa to właśnie atrybuty Benona, po których można go zidentyfikować. W tle widać sielski pejzaż – miejsce działalności patrona hodowców bydła.

Święty Benon

W bocznym ołtarzu Ukrzyżowania, w którym główną kwaterę zajmuje krucyfiks, umieszczono tondo z wizerunkiem św. Ludgardy. Była to flamandzka cysterka, żyjąca na przełomie XII i XIII wieku. Już jako dziewczynka miała pierwszą z licznych wizji Chrystusa. Wstąpiła do klasztoru i szybko awansowała na przeoryszę, przeżywając wiele nadprzyrodzonych objawień. Gorliwie promowała nabożeństwa do Najświętszego Serca Jezusowego.

Sośnickie parafianki zapewne modliły się do niej podczas porodu, gdyż właśnie wtedy pomoc św. Ludgardy jest nieoceniona. Poza tym otacza swą opieką niewidomych i niepełnosprawnych.

  1. Ukrzyżowany Chrystus błogosławi św. Ludgardę prawą ręką „oderwaną” od belki krzyża.
Św. Ludgarda
1
Ukrzyżowany Chrystus błogosławi św. Ludgardę pra- wą ręką „oderwaną” od belki krzyża.
Św. Ludgarda
1
Ukrzyżowany Chrystus błogosławi św. Ludgardę pra- wą ręką „oderwaną” od belki krzyża.
Św. Ivo
1
Łaciński napis: „św. Iwo adwokat ubogich”
2
Św. Iwo trzyma swoje atrybuty: księgę oraz pióro.
Św. Ivo
1
Łaciński napis: „św. Iwo adwokat ubogich”
2
Św. Iwo trzyma swoje atrybuty: księgę oraz pióro.

Vis-à-vis św. Ludgardy znajduje się drugi, lewy ołtarz boczny. W jego centrum umieszczono malarski wizerunek św. Archanioła Michała, a ponad nim tondo z podobizną św. Iwa. Św. Iwo był żyjącym na przełomie XIII i XIV wieku prawnikiem, należącym do franciszkańskiego Zakonu Świeckich. Choć jako diecezjalny sędzia duchowny zajmował wysoką pozycję społeczną, troszczył się także o ludzi biednych, wdowy i sieroty.

  1. Ponad głową świętego umieszczono łaciński napis: „św. Iwo adwokat ubogich”.
  2. Św. Iwo trzyma swoje atrybuty: księgę oraz pióro.

Święta Rodzina po kądzieli

Wśród ruchomych zabytków kościoła znajduje się także obiekt, który niezmiennie towarzyszy każdej procesji. Mowa o feretronie, czyli dwustronnym obrazie religijnym umieszczonym w dekorowanym obramowaniu. Tego rodzaju przenośne „ołtarzyki” są niesione przez zasłużonych parafian zaraz za kapłanem trzymającym monstrancję z Najświętszym Sakramentem.

Chociaż nie znamy nazwiska autora, w prezentowanych podobiznach widać wyraźną inspirację folklorem. Motywy zdobiące szaty postaci, schematyczne ukazanie wieńca czy sam sposób malowania bez wątpienia przemawiają za ludowym charakterem tego feretronu. Autor, decydując się właśnie na te osoby, stworzył wyjątkowy obiekt „genealogiczny”. Uwieczniając najbliższe krewne Chrystusa – jego Matkę i Babkę – ukazał Świętą Rodzinę z nieco innej perspektywy: nie po mieczu, ale po kądzieli.

Po obu stronach, czyli „z przodu” oraz „z tyłu” feretronu, umieszczono obrazy:

  • Chrystusa Zbawiciela świata (tzw. Salvator Mundi), który w lewej ręce trzyma kulę ziemską, natomiast prawą błogosławi;
  • Św. Anny Samotrzeciej, niosącej na rękach swoją małą córkę, Maryję, oraz wnuka, czyli Dzieciątko Jezus. Cała trójka ma na głowach królewskie korony.
  • Po bokach feretronów znajdują się ozdobnie toczone tralki, czyli profilowane pionowe „słupki”. Ich wygładzenie wymagało nie tylko umiejętności, ale i sporej cierpliwości.
  • Otwory, przez które wsuwa się drążki umożliwiające niesienie feretronu. Wymagało to sporej siły mięśni, gdyż obiekt wykonany z dębiny, szeroki prawie na metr i wysoki na 1,55 m, jest z pewnością ciężki.

W kościele w Sośnicy na feretronach, wyróżniających się ludową stylistyką, odnajdujemy wizerunki  m.in. Chrystusa Króla i św. Annę Samotrzeć, znajdują się również z wizerunkami św. Józefa z Dzieciątkiem, Madonną Apokaliptyczną czy z Michałem Archaniołem.

Tron celebransa

Tron umieszczany jest zwyczajowo w sedilii, czyli miejscu w kościele przeznaczonym dla celebransa i służby liturgicznej, zazwyczaj znajdującym się w prezbiterium. Sedilie umieszczano przy ścianie. Z czasem siedzenia upodabniały się do tronu, szczególnie dla celebransa. Kapłan siada na nim podczas śpiewów liturgicznych wykonywanych przez chór lub podczas czytań. Odnowiona liturgia wymaga, aby siedzenie celebransa i jego asysty było usytuowane tak, aby wierni widzieli, że celebrans stoi na czele wspólnoty liturgicznej.

Tron celebransa w Sośnicy charakteryzuje się niezwykle misternym wykonaniem. Duża wyobraźnia i kunszt snycerza widoczny jest w wyrzeźbionych detalach siedziska. Zdobią je kwiaty oraz para aniołów podtrzymujących na chuście orła.

Trójlistny krzyż

Rzeźba ukrzyżowanego Chrystusa liczy blisko 250 lat i wykonana została przez ludowego artystę. Uwagę zwraca charakterystyczny krzyż, którego ramiona zwieńczone są potrójnym liściem koniczyny. Zazwyczaj bywa interpretowane jako symbol jedności Trójcy Świętej.

Ekspresja przedstawienia Chrystusa jest charakterystyczna na okresu baroku: muskularne ciało, wyraźne wygięcie sylwetki oraz typowe dla tego okresu ujęcie perizonium, czyli tuniki wokół bioder, która jest stosunkowo wąska i finezyjnie zawiązana na boku wokół sznura.

Apostołka Apostołów

Patronką kościoła jest św. Maria Magdalena, której ewangeliczne sceny z życia zdobią jego ściany. Drugie imię świętej pochodzi od nazwy miejscowości z której pochodziła – Magdali. Należała do kręgu uczniów Jezusa, do których przyłączyła się po wypędzeniu z niej złych duchów. Polichromie w kościele w Sośnicy obrazują sceny znane z Ewangelii: rozpoznajemy historię omywania stóp Chrystusa łzami i wycieranie ich włosami, inna scena przedstawia Marię Magdalenę samotnie stojącą i obejmującą krzyż z Jezusem oraz moment spotkania Chrystusa po zmartwychwstaniu, gdy niosła oleje do jego grobu. Wszyscy czterej ewangeliści piszą o niej jako o tej, która pierwsza przybyła do grobu Jezusa, stała się pierwszym świadkiem zmartwychwstania.

Marię Magdalenę czci się jako równą apostołom. Ukazywano ją wiernym, zwłaszcza kobietom, jako wzór osoby nawróconej. W 2016 r. zgodnie z wolą papieża Franciszka zwrócono uwagę na znaczenie świętej w ukazaniu godności kobiet i ich roli w działalności ewangelizacyjnej Kościoła. Przypomniano, że św. Grzegorz Wielki nazwał ją „świadkiem Bożego miłosierdzia”, a św. Tomasz z Akwinu „apostołką apostołów”.

Adres

Sośnica 89, 63-330 Dobrzyca
tel.: 62 741 40 06

Odpusty

niedziela przed lub po 22 lipca (św. Marii Magdaleny)
I niedziela września (Matki Boskiej Pocieszenia)

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego