x
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła - Czermin
MAPA
Czermin

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła

Dzieła z drewna

Dzieła z drewna

Czermińskie Madonny

W kościele na szczególną uwagę zasługują dwa wyjątkowe wizerunki Maryi. Pierwszy z nich znajduje się w rokokowym ołtarzu głównym, pochodzącym z 2. połowy XVIII wieku. W samym centrum tej niezwykle dekoracyjnej, architektonicznej obudowy znajduje się łaskami słynący wizerunek Matki Bożej Czermińskiej. Obraz, namalowany w roku 1662, pochodzi z poprzedniego, niezachowanego kościoła. Jest zatem starszy od ołtarza, w którym go wtórnie umieszczono.

Madonnę przedstawiono w typie Matki Boskiej Śnieżnej (porównaj przykład Matki Bożej z kościoła w Ociążu). Tym, co wyróżnia dzieło czermińskie, jest zamiana stron. Maryja trzymająca Dzieciątko na prawym ramieniu zamiast na lewym stanowi lustrzane odbicie oryginału. Taki zabieg był w czasach nowożytnych dość popularny, zwłaszcza gdy chodziło o kopiowanie słynnych przedstawień malarskich.

Obraz otoczony jest szczególnym kultem. Madonna wysłuchuje błagań, o czym świadczą dwie tablice z wotami, umieszczone po bokach ołtarza.

Czermińskie Madonny

W kościele w Czerminie odnajdujemy wyjątkowej urody gotycką rzeźbę Madonny z Dzieciątkiem wykonaną ok. 1470 r. Ze względu na charakterystyczne cechy zaliczana jest do tzw. Pięknych Madonn. Styl ten wyróżnia się tym, że Maryja zawsze jest młoda i piękna, często o wysmukłych proporcjach i niedużej głowie, jej ciało jest esowato wygięte i okryte obficie drapowaną szatą, o delikatnie łamiących się fałdach. Cechy te odnajdujemy u czermińskiej Madonny – wydłużone ciało osłania silnie udrapowana, obszerna złota szata, twarz bardzo delikatna, subtelnie wyrzeźbiona, podobnie jak włosy, dłonie oraz nagie Dzieciątko.

Czermińskia Madonna
1
Złota korona
2
Suto drapowane złote szaty
3
Srebrny „księżyc pod jej stopami”
Czermińskia Madonna
1
Złota korona
2
Suto drapowane złote szaty
3
Srebrny „księżyc pod jej stopami”

Cielesna uroda Marii jest odbiciem jej piękna duchowego, a obfitość materii płaszcza – odzwierciedleniem jej miłosierdzia, gdyż ma ona szczególną łaskę wstawiennictwa u swojego Syna. Kolor złoty oraz korona podkreśla jej panowanie na Ziemi i Niebie, ale również nad złem, gdyż jako Madonna Apokaliptyczna będąca obleczona w słońce stoi na księżycu – w tym wyjątkowym przypadku jest odwróconą twarzą ludzką, przedstawioną z profilu.

  1. Maryja ma na głowie złotą koronę – jak przystało na prawdziwą Królową Nieba i Ziemi.
  2. Piękna Madonna uosabia Niewiastę apokaliptyczną. Jej suto drapowane złote szaty sprawiają, że wydaje się „obleczona w słońce”.
  3. Uwagę przyciąga także srebrny „księżyc pod jej stopami” (Ap, 12, 1-2), który przedstawiono w bardzo oryginalny sposób. Nie jest to bowiem ty- powy „sierp”, lecz ludzka twarz, o profilu zwróconym ku dołowi.

Droga św. Jakuba

Patronem kościoła jest św. Jakub Apostoł, którego wizerunek odnajdujemy w ołtarzu głównym. Jakub Większy powołany został przez Jezusa jako jeden z pierwszych apostołów. Imię Jakub oznacza „chronić”. Jako zaufany uczeń Jezusa był świadkiem przemienienia na górze Tabor. Zginął w 44 r. ścięty mieczem, bez procesu w więzieniu. Był drugim, po Szczepanie, męczennikiem.

W VII wieku relikwie św. Jakuba zostały sprowadzone z Jerozolimy do Hiszpanii, gdyż według legendy zaraz po zesłaniu Ducha świętego św. Jakub właśnie do niej się udał. Złożone zostały w miejscu, które obecnie nazywa się Santiago de Compostella. Campus stellae oznacza Pole gwiazdy, gdyż relikwie miały najpierw zniknąć, a dopiero w IX wieku miał je odnaleźć biskup, prowadzony cudowną gwiazdą. Natomiast Santiago znaczy św. Jakub. Z czasem miejsce jego spoczynku stało się częstym celem pielgrzymowania. Symbolem pielgrzymów stała się muszla, przypominająca otwartą dłoń, mająca stanowić otwarcie się na dobre uczynki.

Związek Jakuba z muszlą wywodzi się ze średniowiecznej legendy. Po śmierci w Jerozolimie jego ciało złożone na statku bez wioseł przetrwało siedmiodniowy rejs. Gdy statek dopływał do brzegów hiszpańskiej Galicji, odbywało się tam wesele. Pan młody siedział na białym koniu, który ujrzawszy łódź, zerwał się i ruszył w morze. Po chwili wyłonili się z fal, cali pokryci muszlami, a statek Apostoła popłynął dalej.

Ja Ciebie chrzczę ...

Miłosierdzie Boże objawia się poprzez możliwość zmazania grzechu pierworodnego w akcie przyjęcia chrztu świętego. Przystąpienie do tego sakramentu odbywa się przy chrzcielnicy, która jest niezbędnym elementem wyposażenia każdego kościoła. Ta w Czerminie wyróżnia się spośród innych swoją formą.  Wykonana została w kształcie kielicha, który składa się z czaszy z pokrywą, trzonu oraz stopy. Na czaszy umieszczona została otwarta księga z krzyżem. Chrzcielnica dodatkowo wzbogacona została zapleckiem (rodzajem ozdobnej ścianki), w którego górnej części znajduje się scena chrztu Chrystusa.

Falowana balustrada

Lokalny warsztat wielkopolskich rzemieślników skonstruował z drewna piękną, rokokową balustradę chóru muzycznego. Poprzez wielokrotne pofalowanie nadano jej dość skomplikowany kształt. Dzięki temu światło słoneczne padające na wklęsło-wypukłe elementy doskonale je podkreśla. Owa gra świateł i cieni potęguje z kolei efekty teatralne, chętnie wykorzystywane w sztuce baroku.

Datę ukończenia (D 20 SIERPNIA 1777) dzieła snycerze zaznaczyli w płaskorzeźbionej dekoracji płycin, którą dodatkowo pokryto płatkami złota.   

Barokowe organy zbudował w 1729 r. Friedrich Wilhelm Scheffler. Należał on do wielopokoleniowej rodziny organmistrzów prowadzących swój warsztat w Brzegu i realizujących wiele zamówień dla różnych kościołów, głównie na Śląsku.

Ławki z kartuszem

Zabytkiem, który zazwyczaj nie przyciąga uwagi wiernych są ławy. Wierni cenią ich wygodę i komfort siedzenia, a często są one przykładem bardzo dobrego rzemiosła ciesielskiego. Ławy z kościoła w  Czerminie zostały wyrzeźbione wyjątkowo dekoracyjnie i starannie. Dodatkowo pierwsze z nich przyozdobione zostały stylizowanym floralnym kartuszem z literami i kapeluszem kardynalskim, po  bokach którego umieszczona została data powstania zabytków 1773. Posiadają również niezwykle ozdobne ścianki boczne, które tworzą  żłobione spirale, ornament kwiatowy, liściasty lub zbliżony do muszlowego.

Św. Józef - patron rzemieślników

W ołtarzu bocznym powstałym ok. 1700 r. odnajdujemy wizerunek Świętej Rodziny.  Na szczególną uwagę zasługuje postać Św. Józefa – patrona Diecezji Kaliskiej. Oblubieniec Maryi z zawodu był cieślą, dlatego na niektórych przedstawieniach trzyma siekierę. Obecnie czczony jest jako patron rzemieślników. Wielbienie go jest wyrazem zrozumienia i poszanowania ludzi pracujących oraz roli pracy zawodowej w życiu duchowym. Św. Józef całe życie spędził jako rzemieślnik naprawiając i tworząc różne użyteczne przedmioty. Praca stała się dla niego źródłem uświęcenia, był mistykiem nie przez kontemplację, uczynki pokutne czy dzieła miłosierdzia, ale właśnie przez codzienną pracę. Uświęcała go, gdyż wykonywał ją rzetelnie, cicho i pokornie.

Adres

Czermin 16, 63-304 Czermin
tel.: 62 741 61 41

Odpusty

ostatnia niedziela lipca (św. Jakuba Apostoła)
19 marca (św. Józefa)

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego