Kościół filialny pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Jakubowicach
PRACE KONSERWATORSKIE OŁTARZA GŁÓWNEGO (AMBONOWEGO) Z KOŚCIOŁA PW. MATKI BOSKIEJ KRÓLOWEJ POLSKI W JAKUBOWICACH
Ołtarz główny z kościoła pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Jakubowicach powstał w XVIII wieku w stylu barokowym jako ołtarz ambonowy. Po zakończeniu II wojny światowej kościół oddano katolikom, zapewne wówczas usunięto też ambonę. Przeprowadzono wówczas również odnowienie obiektu pokrywając go czarno-granatową farbą olejną, która w znacznym stopniu przyczyniła się do degradacji oryginalnej polichromii. Również w owym czasie wiele elementów pokrytych zostało szlagmetalem, który miał negatywny wpływ na warstwę malarską.
Ołtarz był w złym stan zachowania, zniszczenia obejmowały wszystkie warstwy technologiczne. Występowały liczne ubytki polichromii oraz miejscowe przetarcia do drewna. W strukturze nastawy oraz na kolumnach widoczne były ślady żerowania drewnojadów. Występujące na elementach ołtarza mikroorganizmy i grzyby świadczyły o złych warunkach i mikroklimacie w kościele.
Celem prac konserwatorskich było zatrzymanie procesów destrukcji oraz przywrócenie pierwotnej kolorystyki i złoceń ołtarza.
Pierwszym etapem był zadokumentowanie istniejącego stanu oraz wykonanie licznych odkrywek, celem ustalenia pierwotnej kolorystyki i miejsc przezłoceń. Partie złoceń nie pokrywają się ze sobą, pierwotnie miejsca pokryte szlagmetalem były malowane. Następnie rozpoczęto zdejmowanie wtórnych przemalowań, wówczas z drzwi odsłonięto minię ołowiową, która oprócz walorów estetycznych gwarantowała zabezpieczenie drewna przed wpływem czynników zewnętrznych np. wilgoci. Podczas usuwania wtórnych przemalowań usunięto również pociemniały szlagmetal. Niektóre elementy ornamentów uległy degradacji, podczas prowadzonej konserwacji zostały zrekonstruowane.
Drewno zostało zaimpregnowane, uzupełnione brakujące fragmenty, spróchniałe elementy wzmocniono poprzez impregnację, zaś ubytki zostały uzupełnione trocinami z żywicą.
Następnie dokonano prób założenia werniksów mających izolować polichromię oraz przeprowadzono próby wykonania złoceń na mikstion.
Na uszakach ołtarza wykonano kity tylko w miejscach ubytków drewna, nie wykonano ich na poziomie warstwy malarskiej, gdyż leży ona bezpośrednio na drewnie. Retusze zostały wykonane farbami alkidowymi, scalenie kolorystyczne uzyskano poprzez podbarwiane laserunki.
Uzupełniono ubytki zaprawy w partii płycin, następnie opracowano powierzchnię na mokro szlifując papierem ściernym. W związku ze złym stanem zachowania oryginalnych złoceń dokonano ich rekonstrukcji, zastosowano złoto płatkowe 23 i ¾ karatowe. Partie zagłębień przelaserowano szelakiem.
Przeprowadzono retusz ubytków warstwy malarskiej metodą punktowania kropką za pomocą farb akrylowych i alkilowych nanosząc liczne laserunki. Partie retuszowane są odróżnialne od oryginału ponieważ wykonane zostały przez punktowanie kropką (uszaki) i kreską (kwiaty na partii cokołowej). Działanie to miało na celu scalenie kolorystyczne i formalne całości. Żyłki zaakcentowano werniksem retuszerskim wydobywając w ten sposób ich kolor.
